Nieuwjaarsspeech van burgemeester Maarten Houben
“Als je niet weet wat normaal is, kun je van elk cijfer een schande maken.” Het is een uitspraak van economisch journalist Jesse Frederik (schrijver voor onder meer De Correspondent). Het zette mij aan het denken.
In een wereld waarin meningen en – erger nog – onderbuikgevoelens ooit belangrijker lijken dan inhoud of visie, lijken cijfers en feiten vaak een uitkomst. Een feit is een feit. Daar valt niets tussen te krijgen. Tegelijkertijd moeten we waken voor scorebordjournalistiek. Cijfers zijn leuk. Maar het is veel belangrijker hoe je ze kunt en moet interpreteren. Wat cijfers gevaarlijk maakt, is dat ze de ondubbelzinnige, harde werkelijkheid lijken te vertegenwoordigen. Terwijl weinig zaken makkelijker te manipuleren zijn dan cijfers. Doorgaans zijn ze een weerslag van modellen, hypotheses of keuzes bij dataselectie. Niets is eenvoudiger dan het wegmoffelen van onwelkome resultaten uit een berekening ten faveure van het eigen verhaal…
Dat is ook de reden en waarom ik de afgelopen twaalf jaar altijd de roep heb weerstaan om mijn nieuwjaarsspeech op te tuigen met leuke en interessante cijfers over onze mooie gemeente. In plaats daarvan koos ik liever voor een kijk op de wereld om ons heen en onze rol als gemeente daarin. Ik koos voor een onderwerp als verdraagzaamheid. Ik greep mijn speech aan om een zoiets als radicalisering te bespreken. Of ik probeerde u een hart onder de riem te steken zoals tijdens de pittige coronaperiode. Thema’s die mij nog steeds na aan het hart liggen en die, volgens mij, erg goed passen bij het moment van het jaar. Nieuwjaar is voor mij in ieder geval een moment van vooruit kijken, een beetje terugkijken en het bezinnen op hoe we er samen in ieder geval het beste, mooiste en meest gelukkige jaar ooit van kunnen maken.
Want dat is wat ik u, hier aanwezig, en alle inwoners van Nuenen wens: het beste, mooiste en meest gelukkige jaar ooit. In alle opzichten. In alle gezamenlijkheid. En in alle gezondheid. In deze prachtige gemeente met 24.015 inwoners waarvan 12.138 vrouwen en 11.887 mannen. 44,8 procent is gehuwd, 7,7 gescheiden, 42,1 procent ongehuwd. We tellen 1.607 80-plussers. We hebben een mediaan vermogen van 342.000 euro. 7,4 procent van de huishoudens heeft zelfs een vermogen van meer dan 1 miljoen euro. U heeft aandelen ter grootte van 268 miljoen euro. We hebben een gemiddeld bruto inkomen van 35.600 euro – alleen de gemeenten Vught en Waalre scoren hoger in onze provincie. 2 procent van alle gezinnen moet echter rondkomen van een bijstandsinkomen. U gebruikt jaarlijks gemiddeld 1.260 kuub gas. Da’s toch 21,6 procent minder dan het jaar ervoor. Onze gemeentelijke bevolking bestaat voor 86 procent uit autochtone Nederlanders. 9 procent heeft een westerse migratie achtergrond. 5 procent heeft een niet-Westerse migratie achtergrond. Samen bewonen we zo’n 10.672 woningen. Oh ja, 3 procent daarvan is onbewoond. Even uit mijn hoofd gaat het om circa 320 woningen. 2.441 woningen hebben het energielabel A. 401 woningen hebben het energielabel G.
Voor ons vervoer hebben we samen 13.793 personenauto’s (waarvan 512 elektrisch), 1.047 motorfietsen, 265 tractoren, 1.322 bedrijfsauto’s en 73 motorvoertuigen met beperkte snelheid. Het aantal fietsen heb ik niet kunnen vinden. Wel dat 50 procent van de 18-plussers te maken heeft met overgewicht en dat 15 procent van die groep 18-plussers rookt. En ook dat 42 procent van alle inwoners boven de 18 zegt eenzaamheid te ervaren…
Herkent u zich in deze cijferbrij? Of juist helemaal niet? Had u uw mening al klaar bij het horen van bepaalde cijfers? Raakte u totaal het overzicht kwijt? Of dacht u: wat moet ik hiermee? Inderdaad: cijfers zijn leuk. Maar het is veel belangrijker hoe je ze kunt en moet interpreteren. En daarvoor is in een kort betoog als dit te weinig ruimte. Daar is een speech als deze ook niet voor bedoeld. Wat mij alleen maar terugbrengt bij het enige cijfer waarbij ik persoonlijk pas echt wat voelde: 42 procent van de Nuenenaren boven de 18 geeft aan zich soms eenzaam te voelen… 42 procent. Da’s iets minder dan de helft. Maar tegelijkertijd hebben we het over bijna 8.000 mensen. Mijn wens voor u voor het nieuwe jaar is dus niet alleen dat het het mooiste en beste jaar ooit wordt… Ik wens vooral dat we naar elkaar omzien, elkaar opzoeken en voor elkaar klaar staan.
En dan maakt het even helemaal niets uit in welke punt van het taartdiagram u thuishoort…