Nieuwjaarstoespraak gemeente Nuenen

Dames en heren,
2024 ligt alweer achter ons. Time flies…. Een bewogen jaar, zoals we dat in het laatste decennium vrijwel elk jaar kunnen zeggen als we terugkijken op wat er allemaal gepasseerd is.
Er is nog steeds oorlog in Oekraïne, de dramatische situatie in het Midden Oosten loopt steeds meer uit de hand. In Soedan opnieuw enorme ontheemding… Oorlogen, alle hoopvolle internationale afspraken ten spijt, ze blijven gevoerd worden. De Olympische spelen in Parijs zorgden voor een hele zomer vol sportieve spanning, ook door een speler die oorspronkelijk uit ons midden komt. Tjep Hoedemakers, toch leuk!
In Amerika werd Donald Trump voor de tweede keer tot president gekozen. Ik mocht van dichtbij meemaken hoe wederom werd gekozen voor “Amerika First”. Wat gaat dat ons brengen?
In Nuenen namen we afscheid van burgemeester Houben, fijn dat je er bent, Maarten!
Alle bewoners verhuisden uit het Klooster en mensen konden hun nieuwe huis in Nuenen West betrekken. Maar liefst 18 zeer betrokken mensen kregen een koninklijke of gemeentelijke onderscheiding als waardering voor hun tomeloze inzet voor de gemeenschap. De ontwikkelingen rond distributiecentra op Eeneind West hielden de gemoederen ook danig bezig. Ineens komen gemeenten tegenover elkaar te staan. Niet fraai.

Ik wil er graag twee gebeurtenissen uitlichten die op mij, en velen met mij, een grote impact hadden. Die me echt in het hart hebben geraakt.
Om te beginnen de herdenking van 80 jaar bevrijding. Een hele week in september stond bol van festiviteiten en meer serieuze bijeenkomsten waarbij we stilstonden bij de gesneuvelde Amerikaanse en Engelse militairen die in Nuenen hun leven hebben gegeven voor onze vrijheid. We herdachten hen die in de oorlog zijn omgekomen. Een oude broze man zette een krans bij het graf van zijn vader, waar al een klein bloemetje met een foto bij stond. Vertederend.

De buitenlandse legerleiding die was overgekomen was zeer onder de indruk. Ze merkten op dat door met vaandels door het dorp te trekken, iedereen mee deed. Ze hadden niet het gevoel van een genodigdentribune, maar beleefden een gedragen herdenking. (Het leverde mij een gegraveerde fles Bourbon op, die een militair uit zijn rugzak toverde omdat hij wilde dat ik hun bezoek nog lang zou herinneren.)
Het zal degene die in mijn werkkamer zijn geweest, zijn opgevallen dat daar een oude stoel staat. De oude burgemeesterzetel. Hij is van zolder gehaald. Ik heb mij vaak ingebeeld dat uw burgemeester in oorlogstijd, Van Rijckevorsel, op die stoel zijn enorme dilemma’s overdacht. Zijn angsten en zorgen hem naar de keel moeten hebben gevlogen. Het is daarom ook dat zijn stoel op het podium stond bij het onlangs gehouden theaterstuk. Het is ons erfgoed en dat moeten wij koesteren. Terug naar september. Want er waren ook activiteiten waarbij we uitbundig onze vrijheid vierden. Een colonne aan oude legervoertuigen begon in Nuenen aan een ronde door de hele regio, onze jeugd ging in gesprek met veteranen, we haalden het bevrijdingsvuur op in Eindhoven. We vierden het einde van de oorlog, dankbaar voor de vrijheid die we nu alweer 80 jaar mogen genieten. Een dankwoord aan de Stichting Herdenken is hier ook op zijn plaats, die met Anneke en Geraldine en nog meer betrokken ambtenaren, er een waardig feest van wisten te maken.

Door naar de tweede gebeurtenis van 2024 die ik eruit wil lichten. Want dat vrijheid niet vanzelfsprekend is, wordt op veel andere plaatsen in de wereld dagelijks aan den lijve ondervonden. In Afghanistan, Eritrea, Jemen. In Oekraïne. In Europa! Ik begon er al mee.
Door oorlog, discriminatie en onderdrukking, zijn miljoenen mensen hun leven niet zeker en slaan op de vlucht. Om vervolgens, vaak via een schrikbarend moeilijke weg, in een veilig land zoals Nederland aan te belanden.
Ik ben er ongelofelijk trots op de dat we een aantal van hen, al was het maar een half jaar, onderdak hebben kunnen bieden in de noodopvang in de tuin van het gemeentehuis. In no time is de tijdelijke bebouwing neergezet en konden mensen hun intrek nemen. En hoewel hun onderkomen schamel was, hebben we de mensen toch een beetje thuis kunnen laten voelen. Ik zie ze nog voor me: de clubjes mensen die fietsles kregen en hun eerste pogingen op de openbare weg vaak met succes ondernamen. De jonge vrouwen die er samen op uit gingen om te kijken wat er te beleven viel in het centrum van het dorp. De kinderen die de voortuin van de villa bombardeerden tot voetbalveldje en de oprit tot fietsparcours. Maar, in mijn werkkamer hoorde ik ze ook huilen, als ze aan de telefoon met het thuisfont spraken. Het ging vaak door merg en been.

Ik hoop van harte dat ze allemaal een permanent thuis in Nederland hebben gevonden. Dat ze weer een leven kunnen opbouwen. Dat ze mogen werken, naar school gaan, een sociaal leven kunnen opbouwen. In vrijheid, zoals we die in Nederland dus al 80 jaar kennen. En ik hoop dat dat nog heel lang zo blijft.

Daarom ben ik er ook zo trots op dat we besloten hebben opnieuw onze verantwoordelijkheid te nemen. In een waardig debat, waar anderen een voorbeeld aan kunnen nemen, besloten wij opnieuw thuis te geven voor een AZC. En de vrijwilligers staan al weer te popelen om hun bijdrage te leveren. Het is niet gemakkelijk om in een gepolariseerde wereld verschillen te overbruggen, maar hier lukt dat. Dat is de kracht van Nuenen, waar ik zo van geniet. Hier doen we dingen samen. Een ‘relatieve buitenstaander’ ziet dat misschien nog scherper dan u zelf! Als mensen mij ietwat bezorgd aankijken als ik zeg dat hier waarnemer ben, Nuenen dwèrs trotseer, vind ik het heerlijk om te vertellen hoe het hier echt toegaat. Met onze gilden, ons door vrijwilligers gedragen museum, Nuenen voor de Nuenenaren, ik kan eindeloos doorgaan. Koester dat! Het is zo waardevol. Koester ook uw Raad en wethouders. Hun plannen voor Nuenen worden gedegen uitgevoerd, met gezonde oppositie die daar positief kritisch aan bijdraagt. Ik geniet er dagelijks van.
Dames en heren, ik wil graag samen met jullie het glas heffen op het nieuwe jaar. Op nieuwe kansen, nieuwe ontmoetingen, nieuwe vriendschap, nieuw leven en op blijvende vrede en een goede gezondheid voor u en iedereen die u lief is.

Madeleine van Toorenburg